Als jullie hebben besloten om uit elkaar te gaan, willen jullie waarschijnlijk dat het proces zo rustig en overzichtelijk mogelijk verloopt. Misschien vraag je je af of dat ook zonder advocaat kan. Want als jullie het grotendeels eens zijn, lijkt het inschakelen van twee advocaten misschien onnodig. Toch is de werkelijkheid iets genuanceerder. In dit artikel leggen we uit wanneer scheiden zonder advocaat mogelijk is, hoe het precies werkt en waar je rekening mee moet houden.

Wat de wet zegt over een scheiding

In Nederland mag een echtscheiding alleen door de rechter worden uitgesproken. En omdat je niet zelf een verzoekschrift mag indienen, is een advocaat wettelijk verplicht om dit te doen. Dat betekent echter niet dat jullie allebei een eigen advocaat nodig hebben. Als jullie goed met elkaar kunnen overleggen, kan één advocaat namens jullie samen het verzoek tot echtscheiding indienen.

Dit gebeurt meestal via een mediator: jullie bespreken samen alle afspraken en de mediator zorgt dat alles wordt vastgelegd. Vervolgens dient een advocaat het verzoek bij de rechtbank in. Zo hoeven jullie dus niet ieder een eigen advocaat te hebben, maar is de juridische kant wél goed geregeld.

Mediation als alternatief voor twee advocaten

Mediation is de meest gekozen manier om te scheiden zonder twee advocaten. Jullie maken samen afspraken over alle belangrijke onderwerpen, de woning, financiën, pensioen en als er kinderen zijn: het ouderschapsplan. De mediator begeleidt dit proces, bewaakt de rust en zorgt dat beide partijen gehoord worden. Alles wat jullie afspreken, wordt vastgelegd in een echtscheidingsconvenant.

Daarna zorgt een aangesloten advocaat ervoor dat dit convenant bij de rechtbank wordt ingediend. Vaak gebeurt dit volledig schriftelijk, zonder dat jullie zelf naar de rechtbank hoeven te komen. Het is dus zeker mogelijk om te scheiden zonder ‘twee advocaten tegenover elkaar’. Met mediation regel je de inhoud zelf, en de advocaat zorgt alleen voor de formele afronding.

Voordelen van scheiden met één advocaat via mediation

De keuze om samen één advocaat te gebruiken via mediation heeft meerdere voordelen:

• Minder kosten: jullie delen de juridische kosten in plaats van dat ieder apart betaalt.
• Sneller proces: doordat er geen strijd is tussen twee partijen, kan de scheiding sneller worden afgehandeld.
• Minder stress: mediation voorkomt onnodige conflicten en richt zich op samenwerking.
• Meer regie: jullie beslissen zelf wat er in de afspraken komt te staan, niet de rechter.

Voor veel stellen is dit een prettige manier om met respect uit elkaar te gaan, vooral als er kinderen zijn of er nog regelmatig contact zal blijven.

Wanneer heb je wél een eigen advocaat nodig?

Er zijn situaties waarin het niet lukt om samen via mediation te scheiden. Bijvoorbeeld als er veel wantrouwen is, of als jullie het echt niet eens kunnen worden over belangrijke onderwerpen. Ook bij complexe financiële structuren of wanneer er sprake is van huiselijk geweld, kan het verstandig of zelfs noodzakelijk zijn om elk een eigen advocaat in te schakelen.

De rechter beoordeelt de scheiding dan op basis van wat beide advocaten inbrengen. Dat proces is formeler en vaak langer, maar soms onvermijdelijk als overleg niet mogelijk is.

Hoe werkt het in de praktijk?

Als jullie kiezen voor mediation, begint het proces met een kennismakingsgesprek. Hierin bespreek je wat jullie willen regelen en hoe de mediator kan helpen. Daarna volgen enkele gesprekken waarin alle onderwerpen aan bod komen: van de woning tot het ouderschapsplan. Zodra er overeenstemming is bereikt, legt de mediator alles vast in het convenant. Dit document wordt vervolgens door de advocaat ingediend bij de rechtbank. Na goedkeuring wordt de scheiding officieel ingeschreven bij de gemeente.

Het grote voordeel: jullie hebben het hele traject samen doorlopen, in een rustige sfeer en met behoud van respect.

Scheiden zonder strijd, mét duidelijkheid

Hoewel de wet een advocaat verplicht stelt voor de juridische afronding, betekent dat niet dat een scheiding ingewikkeld of duur hoeft te zijn. Door samen het gesprek aan te gaan met hulp van een mediator, regel je de scheiding grotendeels zelf — en blijft de rol van de advocaat beperkt tot de laatste stap.

Zo combineer je het beste van twee werelden: juridische zekerheid en persoonlijke begeleiding. En dat maakt het mogelijk om op een waardige, rustige manier uit elkaar te gaan.